Het Trammeke op de Grote Nete verhuist tijdelijk

Stichting Kempens Landschap restaureert 200 jaar oud stuwmechanisme tussen Westerlo en Herselt

Het Trammeke - de mobiele dam langs de Grote Nete op de grens van Herselt en Westerlo - wordt gerestaureerd. Het 19de-eeuwse mechanisme werd vorige week gedemonteerd en overgebracht naar het atelier van de gebroeders Remmen, specialisten in restauratie van industrieel erfgoed. Stichting Kempens Landschap coördineert de werken in partnerschap met de gemeenten Herselt en Westerlo en Landschapspark de Merode.

Het Trammeke is een mobiele dam op de grens van Herselt en Westerlo binnen het kasteeldomein van de familie De Merode. Het mechanisme deed ooit dienst als stuwsysteem op de Grote Nete. Het authentieke stukje industrieel erfgoed dateert uit 1874 en speelde een belangrijke rol in het reguleren van het waterpeil van die Grote Nete. Het trekmechanisme bevindt zich op de oever van de gemeente Westerlo en de rail - waarop Het Trammeke zelf ligt - situeert zich op de oever van de gemeente Herselt.

Zorgvuldige restauratie
“De onderdelen worden zorgvuldig gerestaureerd in het atelier van vakspecialisten”, legt gedeputeerde Jan De Haes, covoorzitter van Stichting Kempens Landschap, uit. “Daar worden ze eerst met de nodige voorzichtigheid gezandstraald. Zo kunnen de restaurateurs zien welke delen kunnen behouden blijven of aan vervanging toe zijn. Ook het metselwerk en de blauwe natuursteen krijgen een grondige opknapbeurt. Dat gebeurt ter plaatse. Een deel van het mechanisme wordt bovendien gereconstrueerd om de werking ervan aan het publiek duidelijk te maken. De werken worden afgerond in de loop van 2025.”

Toeristische troef
“Het Trammeke drukte jarenlang een belangrijke stempel op het Westelse en Herseltse landschap”, aldus gedeputeerde Kathleen Helsen, covoorzitter van Stichting Kempens Landschap en voorzitter van Landschapspark De Merode. “Aangezien het monument gelegen is langs het wandel- en fietsnetwerk van de Merode, zorgt de restauratie van het Trammeke ook voor Landschapspark de Merode voor een extra toeristische troef. Het Trammeke wordt niet alleen behouden als monument, maar ook als educatief voorbeeld van historisch watermanagement. Binnenkort kan iedereen zelf ontdekken hoe Het Trammeke dit landschap mee zijn huidige vorm gaf.”

Kristof Welters, schepen van Cultuur en Toerisme in Westerlo, kijkt alvast uit naar het eindresultaat: “De restauratie van Het Trammeke biedt een waardevolle kans om de rijke geschiedenis van het sluissysteem te ontsluiten voor het publiek. Het toont hoe deze industriële erfenis het landschap en de landbouw van onze regio heeft beïnvloed. Tijdens de Merodehappening op 22 september krijg je trouwens meer info over dit bijzondere stukje erfgoed. Zeker en vast iets om in je agenda te zetten.”

Investering in de toekomst
“De restauratie is een stevige investering van zo’n 124.000 euro, maar door een erfgoedpremie van het agentschap Onroerend Erfgoed, de steun van Stichting Kempens Landschap en Landschapspark de Merode, worden de kosten voor de gemeentes Herselt en Westerlo beperkt tot 23.000 euro per gemeente”, licht Kristof Van Dingenen, schepen van Cultuur, Erfgoed en Toerisme in Herselt, toe. “Het Trammeke gaat nu even op retraite voor een groot onderhoud, maar het zal sterker dan ooit terugkomen. De restauratie is dus niet alleen een investering in onze geschiedenis, maar ook in de toekomst van ons landschap.”